ความหมายของเสมา

suttisakna · 2008-10-20 22:44:56

ได้ไปหาข้อมูลของสวนบอร์ดมา เลยจะขออนุญาตเจ้าของกระทู้หยิบยกมาให้ พี่ๆ เพื่อนๆ น้องๆ ชาวสวนกุหลาบนนท์ได้ทราบกันครับ

"
สาเหตุของการใช้เสมาที่อก
ไม่ทราบประวัติที่แน่ชัด แต่จากเท่าที่ค้นมา เสมาถือได้ว่าเป็นสัญลักษณ์ของการศึกษาครับ ซึ่งโรงเรียนของเราเป็นโรงเรียนแห่งแรกที่ตั้งโดยคนไทย ( และจัดได้เป็นโรงเรียนอันดับที่ 3 ของประเทศไทย โดยโรงเรียนแรกก็คือ โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียน และโรงเรียนที่สองก็คือ โรงเรียนวัฒนาวิทยาลัย)
เมื่อ 2 ปีที่แล้วช่วงที่กำลังทำหนังสือสมานมิตรก็ได้พยายามค้นหาที่มาถึงสาเหตุที่ต้องใช้เสมาเหมือนกันและได้เขียนไว้ในหนังสือสมานมิตร 121

แกะรอย "เสมา"
6 ปีที่แล้ว…เท่าที่จำความได้ ช่วงเวลาที่ผมได้เข้ามาเรียนและใช้ชีวิตในรั้วชมพู-ฟ้าแห่งนี้ นับว่าเป็นช่วงเวลาความสุขช่วงหนึ่ง ที่สร้างความภูมิใจให้กับตัวเองมากทีเดียว เพราะสวนกุหลาบฯ ได้ชื่อว่าเป็นโรงเรียนอันดับหนึ่งที่ใครๆก็ยอมรับในสมัยนั้น และไม่ใช่ว่าจะมีโอกาสเข้ามาสัมผัสสถานศึกษาแห่งนี้กันได้ง่ายๆ
ผมและเพื่อนๆในรุ่น ได้รับการอบรมสั่งสอนจากคณาจารย์ ,รุ่นพี่ และศิษย์เก่าให้รักและหวงแหนใน " ความเป็นสวนกุหลาบ " ซึ่งรวมไปถึงอักษร " ส.ก." ที่ปักอยู่อกเสื้อนักเรียนด้านขวาอย่างชัดเจน เพราะฉะนั้นการแต่งกายที่ไม่เรียบร้อย ผิดระเบียบ หรือการประพฤติตัวอันไม่เหมาะสม จึงไม่ต่างอะไรกับ " การทำลายชื่อเสียงและประจานโรงเรียนตัวเอง " เหมือนเช่นที่เราได้เห็นกันจนชินตาอยู่ทุกวันนี้นั่นเอง
หลังจากนั้นไม่นาน ผมเริ่มสังเกตเห็นความแตกต่างอะไรบางอย่างบนอกเสื้อของรุ่นพี่ ม.ปลาย เป็นเครื่องหมายคล้ายรูปดอกบัว ปักด้ายสีชมพู-ฟ้า เหนืออักษร " ส.ก." ซึ่งนักเรียน ม.ต้นไม่มี แน่นอน…มาถึงตรงนี้ คงไม่มีนักเรียนสวนกุหลาบคนไหน ไม่รู้จักเครื่องหมายที่มีชื่อว่า… " เสมา "
แต่น้อยคนนักที่จะรู้และทราบถึงประวัติความเป็นมาของเครื่องหมายอันศักดิ์สิทธิ์นี้
"เสมา คืออะไร ?" ,"ทำไมต้องปักบนอกเสื้อนักเรียน ?" "แล้วใช้ตราอื่นแทนได้หรือเปล่า ?"
ซึ่งผู้ที่จะตอบคำถามเหล่านี้ได้ดีที่สุดก็ควรจะเป็นนักเรียนสวนกุหลาบนั่นเอง
…ย้อนอดีตไปในสมัยพุทธกาล พระพุทธเจ้าได้ทรงบัญญัติข้อบังคับในการ
ทำพิธีสังฆกรรมหรือกิจของสงฆ์ต่างๆว่า จะต้องกำหนดอาณาเขตบริเวณให้แน่นอน
โดยใช้วิธีการฝัง "ลูกนิมิต" เอาไว้ใต้ดินรอบๆเขตแดนดังกล่าว แต่บ่อยครั้งที่ชาวบ้าน
มักจะเผลอล่วงล้ำเข้าไป เนื่องจากไม่เห็นลูกนิมิตที่ฝังอยู่และไม่รู้ว่ามีพิธีกรรมในที่นั้นๆ
เพื่อแก้ไขปัญหานี้ จึงได้มีการสร้างกำแพงที่มีใบเสมาเรียงกันอยู่ด้านบนขึ้นมากั้นเอาไว้
เหมือนตามกำแพงวัดที่เราเห็นในปัจจุบัน
ใบเสมาที่มีรูป "ธรรมจักร" อยู่ตรงกลาง ซึ่งหมายถึง ปฐมเทศนาที่พระพุทธเจ้าทรง
แสดงแก่ ปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน เมืองพาราณสี หรือที่เรียกกันว่า
"ธรรมจักรกัปปวัฒนสูตร" (พระสูตรที่ว่าด้วยเรื่องพระพุทธเจ้าทรงหมุนวงล้อแห่งธรรม)
ทำให้ใบเสมาที่มีรูปธรรมจักรอยู่ตรงกลาง ถูกเรียกรวมว่า "เสมาธรรมจักร"
วงล้อธรรมจักรที่พบมีหลายแบบ มีซี่กำตั้งแต่ ๓๖, ๒๖, ๒๒, ๑๘, ๑๖ ,๑๒ และ ๘ซี่
ซึ่งแต่ละแบบก็จะมีความหมายทั้งสิ้น เช่น ๑๖ซี่ หมายถึง โสฬสธรรม หรืออาการ ๑๖ อย่าง
ของอริยสัจสี่ , ๑๒ซี่ หมายถึง ทวาสการํ ในธรรมจักรกัปปวัฒนสูตร ส่วนธรรมจักรตรงกลาง
เสมาที่เป็นเครื่องหมายของกระทรวงศึกษาธิการ ตั้งแต่แรกเริ่ม (๑ เมษายน ๒๔๓๕) จะมีกำ ๘ ซี่ ซึ่ง
หมายถึง อริยมรรค ๘ คือ สัมมาทิฎฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ
สัมมาวายามะ สัมมาสติ และสัมมาสมาธิ โดยใช้เปรียบการศึกษาควบคู่คุณธรรม เสมือนวงล้อ
ธรรมจักรที่หมุนอยู่ในใบเสมา
แต่โรงเรียนของเราเกิดก่อนกระทรวงฯ…
ตราประจำโรงเรียนรูป "เสมา" เป็นตราแบบที่สาม ต่อจากตรา "จ.ป.ร." ทั้งสองแบบแรก
ซึ่งเริ่มใช้หลังย้ายโรงเรียนจากพระบรมมหาราชวัง มาอยู่ ณ ริมถนนตรีเพชร (เช่าที่บางส่วน
ของวัดราชบูรณะฯ) ในปี พ.ศ. ๒๔๕๙ ออกแบบโดยอาจารย์โรงเรียนเพาะช่าง ที่เริ่มเปิดสอน
ในปี พ.ศ. ๒๔๕๖ ลักษณะตราโรงเรียนเป็นรูป "เสมา" มี "ดอกกุหลาบ" อยู่ตรงกลางแทนที่ "ธรรมจักร" ด้านล่างสลักตัวอักษรพุทธศาสนสุภาษิต " สุวิชาโน ภวํ โหติ " แปลความว่า
"ผู้รู้ดีเป็นผู้เจริญ" ซึ่งได้นำเอามาใช้เป็นคติพจน์ประจำโรงเรียน ปี พ.ศ. ๒๔๘๓ ต่อมาจวบจน
ทุกวันนี้
ในราวปลายปี พ.ศ. ๒๔๗๓ สมัยก่อนหน้าที่จะนำคติพจน์นี้มาใช้ "พระปวโรฬารวิทยา"
ศิษย์เก่าโรงเรียนสวนกุหลาบฯ ซึ่งดำรงตำแหน่งเป็นอาจารย์ใหญ่ในขณะนั้น ได้ทำเรื่องขอใช้
เครื่องหมายโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบเดิม (แบบที่สองและสี่ เหมือนที่ใช้ในปัจจุบัน)
แทนเครื่องหมาย "เสมากุหลาบ" เนื่องจากความเห็นของพระเจ้าวรวงศ์เธอกรมหมื่นพิทยาลงกรณ์
ซึ่งเป็นศิษย์เก่าโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบฯ ที่เห็นว่าควรนำตราของ "โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ"มาใช้ เพราะเคยเป็นโรงเรียนดั้งเดิมมาก่อน และเพื่อเป็นการรักษาเกียรติประวัติ
ชื่อเสียงของโรงเรียนหลวงซึ่งล้นเกล้ารัชกาลที่ ๕ ทรงพระราชทานไว้ให้แก่ปวงชนชาวไทย
และก็ได้รับพระบรมราชานุญาติจากรัชกาลที่ ๗ โปรดเกล้าฯให้นำตราโรงเรียนดังกล่าวมา
ใช้ได้ในที่สุด ส่วนตรา "เสมากุหลาบ" ยังคงใช้เป็นเข็มติดบนเครื่องแบบนักเรียนชั้นมัธยมปลาย
โดยนำตราโรงเรียนมาแทนที่ดอกกุหลาบที่อยู่ตรงกลางเสมา และสลักข้อความ "สวนกุหลาบวิทยาลัย" แทนที่คติพจน์ประจำโรงเรียน
จนกระทั่งในราวทศวรรษที่ ๙ (พ.ศ. ๒๕๐๖ – ๒๕๑๔) ผู้อำนวยการ สุวรรณ จันทร์สม
ได้เปลี่ยนจากการใช้เข็มกลัดมาเป็นการปักเครื่องหมาย "เสมาชมพู-ฟ้า" บนอกเสื้อ ซึ่งเป็น
แบบเดียวกับเครื่องแบบนักเรียนสวนกุหลาบฯที่เราใช้กันอยู่ปกติในทุกวันนี้
แม้เรื่องราวของ "เสมา" จะดำเนินสืบต่อมาเป็นระยะเวลาอันยาวนาน แต่ก็ยังคงมีปริศนา
และคำถามเกิดขึ้นมากมาย เช่น "ทำไมต้องเจาะจงใช้ใบเสมา ?" ,"ทำไมไม่เลือกใบอื่น ?"
ฯลฯ ซึ่งตัวผมเองก็ยอมรับตรงๆว่า "ไม่รู้" เพราะมันก็ทำนองเดียวกับคำถามที่ว่า "ทำไมตึกยาวต้องมีสีเหลือง ?"
…ก็เลยเป็นปริศนาที่ยังคงค้างคาและต้องค้นหาคำตอบกันต่อไป

อย่างไรก็ตาม " เสมาชมพู-ฟ้า " และ " ตราโรงเรียน " ก็ยังคงความศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่เคารพ
และเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจของพวกเราชาวสวนกุหลาบฯทุกคน ซึ่งจะไม่ยอมให้ใครมาลบหลู่ดูหมิ่น
หรือทำลาย แม้แต่น้อย และพวกเราก็ไม่ควรไปดูถูกเครื่องหมายของสถาบันอื่นด้วยเช่นเดียวกัน

ฉะนั้น…จงหวงแหนและภูมิใจใน "เสมา" ของคุณเถอะ…"

อ้างอิงจาก http://www.suanboard.net/view.php?p=view&kid=23889&in=1
รูปเข็มเสมาของสวนกุหลาบ http://www.suanboard.net/view.php?p=view&kid=28500&in=1

จะเห็นได้ว่าเสมานั้น มีความสำคัญต่อนักเรียนโรงเรียนสวนกุหลาบฯ อย่างมากครับ ฉะนั้นเมื่อเรานำแบบอย่างวัฒนธรรมของสวนกุหลาบฯ มาใช้แล้ว ก็ควรที่จะหวงแหนรักษาเกียรติ และศักดิ์ศรีของเราและโรงเรียน เช่นเดียวกับ รร.สวนกุหลาบฯ ที่รักษามาได้นับร้อยปี

\\OSKN#22-:-สองบารมี

Last edited by suttisakna (2008-10-20 22:46:02)

Heineken · 2008-10-21 08:40:53

รักสวนฯ มากกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก

Heineken · 2008-10-21 08:42:59

Heineken wrote:

รักสวนฯ มากกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก

ปล.ขอบคุณสำหรับข้อมูลคร้าบ

<BeaR> · 2008-10-21 10:23:38

ขอบคุณ ... ครับ

เหอๆ ... เห็นมาก็ตั้งนาน แต่เพิ่งจะประจักษ์

satoru · 2008-10-21 12:23:55

เหอๆ สุดยอด ขอบคุณขอรับ!

ป.ล.น้องขวดเหล้า กดแก้ไขเอาก็ได้นะ ไม่ต้องโพสต์ใหม่

MiyaCatZ · 2008-10-21 13:55:11

เพิ่งรู้ก็วันนี้

แต่อยากใช้เข็มบ้างจังเล้ยยย T^t

Junno · 2008-10-21 14:25:18

ขอบคุณนะคร้าบบ

ถ้าให้ตอบแบบ กำปั้นทุบดิน
เสมา มันมาจาก ตราของกระทรวงศึกษา อ้ะ
แต่โดยนัยแล้ว
ลึกซึ้ง.....

godome · 2008-10-21 15:15:15

ไม่เคยรู้มาก่อน

มีเรื่องไปเล่าให้น้องๆฟังละ

●!! [YoCRãß]™ · 2008-10-21 17:04:15

สุดยอดจิงๆ เมพมากๆ

น้องขวดเหล้า า
บ้านโอมเรียกขวดเขียว 55 *

beamy437 · 2008-10-21 19:26:15

โอ้ว สุดยอดดด
ขอบคุนมากค่ะ ขอบคุนมากค่ะ
: D

ฉะนั้น…จงหวงแหนและภูมิใจใน "เสมา" ของคุณเถอะ…"

ชอบคำนี้ ๆ

bomberman · 2008-10-25 15:04:50

อ่านแล้วรู้สึกรักโรงเรียนขึ้นมาได้อีก~!!

Heineken · 2008-10-25 15:33:31

พี่พี่ครับ Heineken มันขวดเบียร์น้าT+T

Junno · 2008-10-25 16:17:54

ู^
555+
น้องขวดเบียร์

#1 2008-10-20 22:44:56

ความหมายของเสมา

#2 2008-10-21 08:40:53

Re: ความหมายของเสมา

#3 2008-10-21 08:42:59

Re: ความหมายของเสมา

#4 2008-10-21 10:23:38

Re: ความหมายของเสมา

#5 2008-10-21 12:23:55

Re: ความหมายของเสมา

#6 2008-10-21 13:55:11

Re: ความหมายของเสมา

#7 2008-10-21 14:25:18

Re: ความหมายของเสมา

#8 2008-10-21 15:15:15

Re: ความหมายของเสมา

#9 2008-10-21 17:04:15

Re: ความหมายของเสมา

#10 2008-10-21 19:26:15

Re: ความหมายของเสมา

#11 2008-10-25 15:04:50

Re: ความหมายของเสมา

#12 2008-10-25 15:33:31

Re: ความหมายของเสมา

#13 2008-10-25 16:17:54

Re: ความหมายของเสมา

Board footer